سدیم تری پلی فسفات

تعریف سدیم تری پلی فسفات

یک ترکیب معدنی از گروه‌های فسفات به شکل پودر سفید است که هم به صورت بدون آب و هم به صورت هگزا هیدرات (آبدار) در بازار موجود است و در دو گرید خوراکی و صنعتی استفاده می‌شود.

خواص سدیم تری پلی فسفات

مهم‌ترین ویژگی‌های آن حلالیت در آب و نامحلول در اتانول، خاصیت قلیایی بسیار ضعیف، دارای قدرت کلاته سازی با یون های فلزی سنگین، حل کننده اسید قوی و اکسید کنندگی عالی است. قابلیت جذب آب این ماده و حفظ رطوبت، آن را به عنوان نگهدارنده مواد غذایی مناسب کرده است. Stpp در تجهیزات سختی آب و تولید شوینده‌ها نیز کاربرد فراوانی دارد.

فرمول شیمیایی و ساختار سدیم تری پلی فسفات:

فرمول شیمیایی سدیم تری پلی فسفات بصورت Na5PO3O10 میباشد.

 

روش تولید سدیم تری پلی فسفات :

روش تولید STPP با واکنش زیر انجام می‌گیرد:

2Na2HPO4 + NaH2PO4 → Na5P3O10 + 2H2O

فرآیند تولید این ماده معمولا در سه مرحله اصلی است:

در ابتدا یک ترکیب سدیم (به عنوان مثال کربنات سدیم (Na2 CO3) یا هیدروکسید سدیم) (NaOH) ، با اسید فسفریک واکنش داده و مخلوطی را تشکیل می‌دهد که حاوی مونوسدیم فسفات (NaH2 PO4) و فسفات دی سدیم (Na4 HPO4) است.
مرحله بعد مرحله حذف ناخالصی‌ها است.
در سومین و آخرین مرحله، با تجزیه مواد حاصله، stpp به دست می‌آید.

 

کاربردها و موارد مصرف سدیم تری پلی فسفات در صنایع

• کاربرد سدیم تری پلی فسفات در رفع سختی آب:

منبع تشکیل رسوبات آهکی و ایجاد سختی آب، کلسیم است. اما پلی فسفات‌ها کلسیم و منیزیم را به دام می‌اندازند و سختی آب را رفع می‌کنند. بسته به pH آب، SHMP (سدیم هگزامتافسفات) یا STPP (سدیم تری پلی فسفات) استفاده می‌شود.

 

کاربرد  سدیم تری پلی فسفات در افزودنی غذایی:

STPP گرید خوراکی در مواد افزودنی برای نگهداری رطوبت مواد غذایی می‌رود. این ماده به حفظ رنگ طبیعی گوشت و محصولات دریایی کمک می‌کند. همچنین به عنوان امولسیفایر از چرب شدن گوشت ، مرغ و ماهی موقع گرم شدن جلوگیری می‌نماید، از این رو معمولا در فرآوری گوشت و لبنیات و غذاهای یخ زده و آماده استفاده می‌شود.

 

•سدیم تری پلی فسفات به عنوان پایدار کننده

یکی دیگر از کاربردهای این ماده، استفاده به عنوان ماده پایدار کننده است که به جای نیتریت های سمی استفاده میشود.

 

 

کاربرد سدیم تری پلی فسفات STPP در شوینده‌ها:

یکی از مواد اصلی در فرمولاسیون شوینده‌های جامد و مایع، فسفات‌ها هستند. فسفات‌ها با کنترل قلیاییت، کاهش غلظت میسل، جداسازی یون‌های فلزی و کاهش آلودگی به کمک شوینده‌ها می‌آیند. این افزودنی‌ها در عین افزایش بهبود کیفیت شوینده‌ها، باعث کاهش هزینه تمام شده محصولات نهایی می‌شوند.
STPP که نوعی ترکیب فسفاته است در انواع محصولات تمیزکننده استفاده می‌شود و باعث نفوذ بهتر عناصر موجود در مواد شوینده به درون الیاف لباس و سایر سطوح می‌شود. و باعث تولید کف و حباب شوینده‌ها می‌شود. به همین دلیل بیشتر تولیدکنندگان تمایل به استفاده از این ترکیب در فرمولاسیون شوینده های خود دارند. این ماده با نرم‌تر کردن آب، خواص مواد اولیه موجود در شوینده ها را بهبود می‌دهد.
البته استفاده از این ترکیب به علت خطراتی که برای آبزیان دارد در برخی کشور ها ممنوع اعلام شده است.

 

 

 

دیگر کاربردها

سدیم تری پلی فسفات در صنایع کاشی سازی، تصیفه آب، نساجی، چرم، صنایع تولید کاغذ و پتروشیمی نیز کاربرد دارد.

 

انواع سدیم تری پلی فسفات و فرمول شیمیایی و کاربرد آنها

• سنگین
• سبک یا لایت
• با گرید کاشی سرامیک و شوینده
اصطلاحات سبک و سنگین به درجات یا اشکال مختلف STPP اشاره دارند و خواص و کاربردهای متفاوتی دارند که در ادامه توضیح داده می‌شود.

 

سدیم تری پلی فسفات STPP سبک

فرمول شیمیایی: Na5P3O10
وزن مولکولی: تقریباً 367.9 گرم در مول
ظاهر: پودر سبک و ریز
حلالیت: بسیار محلول در آب

کاربرد ها:

Light STPP ، به علت حلالیت بالا برای پراکندگی سریع در آب مناسب است و از این رو در مواد شوینده استفاده می‌شود،. سدیم تری پلی فسفات سبک به نرم شدن آب، رفع لکه ها و معلق ماندن ذرات خاک کمک می‌کند.

STPP سنگین

فرمول شیمیایی: Na5P3O10
وزن مولکولی: تقریباً 367.9 گرم در مول
شکل ظاهری: دانه ای یا کریستالی
حلالیت: در مقایسه با STPP سبک، حلالیت در آب کمتری دارد.

کاربرد هایSTPP سنگین

STPP سنگین اغلب در مواردی که انحلال آهسته‌تر مورد نظر است، مانند تمیز کردن و فرآیندهای صنعتی خاص مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین در برخی از فرمول های تخصصی که در آن انتشار آهسته STPP مفید است کاربرد دارد.

 

تولید کنندگان سدیم تری پلی فسفات

کشور چین بزرگترین تولید کننده STPP است و سدیم تری پلی فسفات ساندیا، ووکم ، تیان جی برندهای شناخته شده در کشور ما هستند. البته ایران نیز یکی از کشورهای تولید کننده این ماده است.

شرایط نگهداری سدیم تری پلی فسفات

همانطور که گفته شد این ماده جاذب رطوبت است و از این رو حتما باید در بسته بندی در انبارهای خشک و خنک و با تهویه قوی نگهداری شود و کیسه ها حتما درب بسته باشند. همچنین STPP باید از منابع تولید حرارت دور باشد.
کارگران هنگام کار با سدیم تری پلی فسفات باید موارد ایمنی همچون پوشیدن ماسک، عینک و دستکش و به طور کل تجهیزات حفاظت شخصی را مد نظر قرار دهند، زیرا تماس طولانی با گرد و غبار ناشی از این ترکیب سیستم تنفسی را بشدت تحریک می‌کند.

مضرات، عوارض و خطرات سدیم تری پلی فسفات

اگرچه این ماده ایمن بوده و از نظر FDA مضر نیست، اما مصرف زیاد آن می تواند عوارض و خطراتی داشته باشد. این ماده جذب بالایی دارد و از این رو مصرف بالای آن منجر به افزایش سطح فسفات بدن و در نتیجه افزایش خطر ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی خواهد شد. مصرف این ماده برای بیماران کلیوی ممنوع است. در صورتی که این ماده به میزان زیاد دریافت شود علائمی مانند استفراغ، سردرد، کاهش ادرار، نفخ و درد شکم، سرگیجه و ضربان قلب نامنظم ایجاد می کند.

قیمت روز و خرید سدیم تری پلی فسفات(stpp)

صاحبان صنایع می‌توانند از طریق شرکت‌های واردکننده و تامین کنندگان معتبر همچون پترو آلتون که در حوزه فروش سدیم تری پلی فسفات و دیگر مواد شیمیایی فعال هستند جهت استعلام و خرید اقدام کنند.