سدیم هگزا متا فسفات

سدیم هگزا متا فسفات (کالگون (Calgon)) چیست؟

سدیم هگزامتافسفات یکی از انواع پلیمرهای فسفات سدیم به شکل پودر کریستالی و بدون بو است. این ماده در شرایط معمولی پایدار بوده و محدوده PH این ماده بین 5.5 تا 7.7 می‌باشد. 

 

 

نام های دیگر سدیم هگزا متا فسفات:

SHMP ، تجاری کالگون (Calgon) ، سدیم پلی متافسفات ، متافسفات سدیم ، نمک هگزا سدیم

 

ساختار مولکولی سدیم هگزا متا فسفات:

 

کاربردهای سدیم هگزامتافسفات در صنایع:

 

نمک هگزا سدیم به علت خواص متنوع، کاربردهای زیادی در صنایع گوناگون دارد. از جمله: تصفیه آب، تولید مواد غذایی، صنعت نفت و حفاری، تولید منسوجات، تولید کاغذ، پتروشیمی، صنعت دباغی و فراوری چرم، متالورژی، تولید سیمان و …

فسفر موجود در این ترکیب و سایر افزودنی‌های حاوی P باعث جلوگیری از خوردگی معدنی (کلسیم، آهن، منیزیم و نمک‌ها) هم می‌شود.

همچنین، این ماده در تهیه محصولات سفید کننده دندان، نمک حمام، آب بویلرها، مقوا و کاغذهای مورد استفاده در محصولات غذایی کاربرد دارد.

لازم به ذکر است که سازمان غذا و داروی آمریکا FDA انتقال این ماده را از کاغذهای مورد استفاده در صنایع غذایی به ماده خوراکی، بی خطر دانسته است. از این رو این ماده در این صنعت با گرید خوراکی E452i  استفاده می‌شود.

کاربرد نمک‌های پلی فسفات معدنی همگی مانند محصول فوق در فرمولاسیون‌های آرایشی، به عنوان عامل کلاته کننده است.

کاربرد سدیم هگزا متا فسفات در مواد شوینده

SHMP  به عنوان یک عامل کیلیت ساز، می‌تواند در صنایع مختلفی از جمله تصفیه آب و تولید مواد شوینده کاربرد داشته باشد. خاصیت کلاته کنندگی سدیم هگزا متا فسفات با کاهش میزان یون های فلزی موجود در آب باعث کاهش سختی آب شده و با توجه به همین ویژگی این ترکیب به عنوان نرم کننده و دیسپرس کننده در فرایند تجزیه خاک نیز استفاده می‌شود.

خاصیت دیسپرس کنندگی این ماده منجر به جلوگیری از لخته شدن مواد و ذرات معلق در محلول می‌شود. همچنین در صنایع تولید رنگ و رنگدانه برای پخش و پراکنده شدن ذرات رنگ به کار می‌رود.

 

کاربرد سدیم هگزا متا فسفات در تصفیه آب

کاتیون های دو و یا سه ظرفیتی مانند هگزا فسفات سدیم، در محلول‌های آبی برای تسهیل فرایند فلوکولاسیون ذرات نامحلول موجود در سوسپانسیون‌ها همچون ذرات کلوئیدی (خاک و مواد آلی دارای بار منفی) مورد استفاده قرار می‌گیرند.

همچنین، کاتیونهای دو ظرفیتی یا سه ظرفیتی اصولا در تصفیه آب نیز به کار می‌روند تا ترکیبی از مواد معدنی، آلی و همچنین موجودات زنده میکروسکوپی از طریق لخته سازی و به دنبال آن فیلترسیون از محلول جدا شود.

خاصیت دیسپرس کنندگی این ماده هم آن را برای دیسپرس کردن رنگ موجود در محصولات شوینده، کاربردی کرده است.

 

کاربرد سدیم هگزا متا فسفات(SHMP) در بویلرها

در آب هایی که از مقدار کلسیم بالایی برخوردارند، مقدار 0.5 mg/dm3 از سدیم هگزامتافسفات برای جلوگیری از رسوب‌های کلسیمی از جمله CaCO3 استفاده می‌شود. همینطور برای جلوگیری از تشکیل رسوب‌های آهن و منیزیم که با کلر و اکسیژن محلول در آب تشکیل می‌شوند pH را بالاتر از  8 نگه می‌دارند.

 

کاربرد سدیم هگزا متا فسفات(SHMP)به عنوان دیسپرس کننده

پلی فسفات ها و مخصوصا هگزامتافسفات سدیم (SHMP) عوامل پراکندگی یا دیسپرس کننده هستند و می‌توانند توزیع بارهای یونی (مثبت-منفی) را در ترکیبات محلول تغییر دهند. این باعث پایداری امولسیون می گردد. این خاصیت در صنعت رنگسازی بسیار مفید است. فسفات‌ها به دلیل خاصیت کلاتاسیون در مهار خوردگی از طریق کلات یونهای آهن نیز به کار می‌روند.

ماده پراکنده یا عامل پراکندگی ماده ای است، به طور معمول یک سورفکتانت ، که به سوسپانسیون ذرات جامد یا مایع در مایع (مانند کلوئید یا امولسیون) به منظور بهبود جدا سازی ذرات و جلوگیری از نشست یا جمع شدن آنها، اضافه می شود.

دیسپرس کننده ها به طور گسترده ای برای ایجاد ثبات در محصولات مختلف  استفاده می‌شوند. نرم کننده ها یا فوق روان کننده ها، که برای بهبود کارایی خمیرهایی مانند بتن و خاک استفاده می شوند، به طور معمول پراکنده کننده هستند. این مفهوم همچنین تا حد زیادی با ماده شوینده همپوشانی دارد که برای ایجاد آلودگی روغنی به سوسپانسیون آب استفاده می شود و از امولسیفایر نیز برای ایجاد مخلوط های همگن مایعات غیر قابل اختلاط مانند آب و روغن استفاده می شود. سوسپانسیون های طبیعی مانند شیر و لاتکس دارای موادی هستند که به عنوان پخش کننده عمل می‌کنند.

 

کاربرد سدیم هگرا متا فسفات در صنایع نساجی و رنگرزی:

افزودن هگزامتافسفات سدیم همچنین می تواند از ترکیب یون های آهن، کلسیم، منیزیم و سایر یون های فلزی در فرآیندهای شستشو، چاپ و رنگرزی جلوگیری کند که بر عملکرد رنگ و روشنایی رنگ تأثیر می گذارد و از عیوب چاپ مانند لکه های رنگ جلوگیری می کند.

 

کاربرد سدیم هگرا متا فسفات در خمیردندان:

SHMP با کاهش لکه‌های بیرونی به زیبای دندان ها کمک می کند. این ماده به دلیل تمایل قوی به هیدروکسی آپاتیت کلسیم موجود در مینای دندان، به طور قابل توجهی بر خواص اتصال کروموژن هایی که باعث لکه در دندان می شوند تأثیر می گذارد.

شرایط نگهداری سدیم هگزا متا فسفات:

با توجه به اینکه این ماده به راحتی رطوبت را از محیط جذب می‌نماید و کلوخه می‌شود، باید در جای خشک و خنک و در انبارهای مسقف نگهداری شود.

 

روش تولید سدیم هگزا متا فسفات :

برای تولید این ماده از یک واکنش دو مرحله ای با استفاده از ارتو مونو سدیم فسفات و مونو سدیم پیرو فسفات و افزودن حرارت مطابق با معادله واکنش زیر استفاده می‌شود. مرحله دوم در سنتز این محصول حرارت دهی به پیروفسفات است. معادله واکنش دو مرحله ای برای تولید این محول مطابق با واکنش زیر است:

2NaH2PO4 → Na2H2P2O7  H2O

3Na2H2P2O7 → (NaPO3)6  3H2O

با ترکیب نمودن سدیم کربنات به SHMP می‌توان نوع خاصی از این ماده را تولید نمود که باعث بالا رفتن pH و رسیدن آن به 8 الی 8.6 می شود. ترکیب این دو ماده به نرم کردن آب، رفع سختی و تهیه شوینده ها کمک می‌کند. علاوه بر این، این ترکیب به علت داشتن خاصیت پراکنده کنندگی می تواند به عنوان یک عامل دیسپرس کننده در تجزیه خاک رس و یا سایر انواع خاک مورد استفاده قرار بگیرد.

 

معروفترین تولیدکنندگان سدیم هگزا متافسفات:

کشور چین: برند هنان – برند ساندیا

 

سدیم هگزا متافسفات را از کجا بخریم؟

شما میتوانید سدیم هگزا متا فسفات و سایر مواد شیمیایی را از بازرگانی های معتبر همچون شرکت پتروآلتون تهیه نمائید.