کربنات پتاسیم چیست؟
پتاسیم کربنات یک نمک دو پتاسیم اسید کربنیک است به اشکال مختلف مانند محلول، پودر، پودر میکرونیزه و گرانول موجود است؛ اما عموما به صورت پودری (نسبتا مرطوب و به رنگ سفید، بدون بو و مزه و قلیایی) به فروش می‌رسد. کربنات پتاسیم با نام‌های کربنات پتاس و خاکستر مروارید نیز شناخته میشود. این ماده بطور گسترده در تولید شیشه و صابون مورد استفاده قرار می‌گیرد.
کربنات پتاسیم به راحتی در آب حل میشود؛ اما امکان حل کردن آن در اتانول، استون و الکل وجود ندارد. PH این ماده 11.6 است.
ویژگی‌ها و خواص کربنات پتاسیم :
- قابلیت انحلال پذیری بالا در آب
- تنظیم کننده pH
- رطوبت‌گیر
- غیر قابل اشتعال
- غیر سمی
انواع پتاسیم کربنات :
پتاس کربنات در دو گرید خوراکی و گرید صنعتی کورد استفاده قرار می‌گیرد:
-
کربنات پتاس گرید خوراکی
در صنایع غذایی به عنوان منبع پتاسیم در مواد غذایی و برای کمک به سلامتی انسان‌ها کاربرد دارد. همچنین برای تولید محصولات با کیفیت در کشاورزی به عنوان کود، استفاده میشود.
-
کربنات پتاسیم صنعتی
برای مصارف صنعتی از جمله شیشه سازی و شوینده ها کاربرد دارد.
کاربرد کربنات پتاسیم در صنایع:
کاربرد کربنات پتاسیم در صابون سازی:
بیشترین کاربرد کربنات پتاسیم در صابون سازی است زیرا ویژگیهای متفاوتی نسبت به صابون های سدیم دارند. این صابون ها نرم‌تر و اغلب مایع هستند که کاربردپذیری آنها را ساده تر می کند.
کاربرد کربنات پتاسیم در صنایع غذایی:
در آشپزخانه های سنتی این ترکیب کاربرد زیادی دارد و برای تولید ژله های چمنی و رشته فرنگی که در چین و کشورهای آسیای جنوب شرقی مصرف میشود، مورد استفاده قرار می‌گیرد. در بعضی کشورها از این ماده به مقدار مشخص و با دستورالعمل خاص به عنوان ماده پخت و پز استفاده میشود.
کاربرد کربنات پتاسیم به عنوان ماده خشک کن: پتاسیم کربنات یک ماده خشک کن با اثر متوسط است که با مواد خشک کن دیگر مثلکلرید کلسیم و سولفات منیزیم ناسازگار است. این ماده به عنوان نمگیر برای ترکیبات اسیدی مناسب نیست اما برای خشک کردن فاز ارگانیک حتی در صورت وجود کمی ناخالصی اسیدی مفید خواهد بود. این ترکیب ممکن است برای خشک کردن برخی از کتون ها، الکل ها و آمین ها قبل از تقطیر مورد استفاده قرار بگیرد.
کاربرد کربنات پتاسیم در صنعت شیشه:
پتاسیم کربنات برای ساخت شیشه‌های خاص مثل صفحه‌های تلویزیون، لامپ‌های اشعه کاتدی و لنزهای نوری هم کاربرد دارد.
کاربرد کربنات پتاسیم در صنعت فلزات:
این ماده باعث کاهش نقطه ذوب مواد دیگر میشود و برای تمیز کردن فلزات مورد استفاده قرار می‌گیرد.
دیگر کاربردهای کربنات پتاس:
- ساخت لعاب برای سفال
- تولید رنگدانه‌ها و جوهرهای چاپی
- برنزه کردن و پرداخت چرم
- رنگرزی، شستشو و پرداخت پشم
- به عنوان شار درآبکاری فلزات
- نرم کردن آب سخت و استفاده در ترکیب آئروسل‌های اطفاء حریق
روش تولید کربنات پتاسیم:
برای اولین بار کربنات پتاسیم از پختن پتاس در کوره به وجود آمد. پس از پختن پتاس پودر سفیدی به وجود آمد که نام آن را کربنات پتاسیم گذاشتند. این ماده برای اولین بار توسط ساموئل هاپکینز (Samuel Hopkins) کشف شد.
اما برای تهیه کربنات پتاسیم به روش تجاری، هیدروکسید پتاسیم حاصل از الکترولیز محلول کلرید پتاسیم را با دی اکسید کربن واکنش می‌دهند.
KCl + 2H2O → 2KOH + Cl2 + H2
2KOH + CO2 → K2CO3 + H2O
روش بسته بندی کربنات پتاسیم:
پتاسیم کربنات در کیسه‌ها و یا بسته‌های 25 کیلوگرمی عرضه میشود.
موارد ایمنی و شرایط نگهداری کربنات پتاسیم:
- این ترکیب به دلیل خاصیت رطوبت‌گیر بودن باید در انباری کاملا خشک و سر بسته با تهویه مناسب و به دور از عوامل ناسازگار با آن نگهداری شود. همچنین این ماده در صورت حرارت دیدن، بخارهای سمی اکسید پتاسیم را منتشر میکند (K2O) بنابراین باید از حرارت و نور خورشید به دور باشد.
- هنگام کار با مواد شیمیایی همچون پتاسیم کربنات، باید از تجهیزات ایمنی همچون دستکش لاتکس، عینک ایمنی و روپوش آزمایشگاهی استفاده شود. همچنین توجه به موارد زیر ضروری است:
- در محیط خشک و خنک، به دور از نور خورشید و با تهویه مطبوع نگهداری شود.
- به علت قدرت اکسید شوندگی بالای پتاسیم کربنات، باید در بسته بندی های محکم با درب کاملا بسته نگهداری شود.
- به دور از مواد ناسازگار همچون اسیدها، منیزیم، قلع، سرب، روی، آلومینیوم و غیره نگهداری شود.
- این ماده در غلظت بالا باعث تحریک میشود، اما در غلظت‌های کم برای سلامتی انسان ضرری ندارد.
- کربنات پتاسیم قابل تجزیه در محیط زیست بوده و چندان مقاوم نیست و بنابراین در اندام‌ها تجمع نمی‌کند.
- این ماده، به عنوان ماده‌ای قلیایی و خطرناک برای پوست و چشم ها مضر است و در صورت تماس با پوست یا چشم، می‌تواند تحریک کننده باشد و حتی باعث آسیب جدی به قرنیه چشم شود. دراین شرایط باید فورا با آب فراوان و به مدت حداقل یک ربع شستشو داده شود.
- استنشاق پتاسیم کربنات می‌تواند منجر به تحریک دستگاه تنفسی و غشاهای مخاطی شده و در نتیجه سرفه، درد قفسه سینه و مشکلات تنفسی شود. در این شرایط باید فورا به فضایی با هوای تازه بروید و نفس بکشید.
- خوردن و بلعیدن پتاسیم کربنات بروز مشکلاتی برای معده و دستگاه گوارشی و در نتیجه استفراغ، حالت تهوع و درد شدید شکمی را در پی داشته باشد. در این صورت سریعا باید از کمک‌های پزشکی ستفاده کرد.
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.