ایزوپروپیل الکل

ایزوپروپیل الکل چیست؟

ایزوپروپیل الکل یک ترکیب شیمیایی آلی از خانواده الکل‌ها به شکل مایع بی رنگ و با بویی مشابه استون و طعم تلخ است. این ترکیب یکی از ساده ترین الکل‌های ثانویه محسوب می‌شود. ایزوپروپانول فرار و قابل اشتعال است و همچنین در آب، اتانول، اتر و کلروفرم قابل امتزاج می‌باشد.

تاریخچه تولید این الکل به سال ۱۹۲۰ برمی‌گردد که با هیدراسیون پروپن انجام شد. ایزوپروپیل الکل برخلاف اتانول یا متانول، قابل اختلاط با محلول های نمکی نیست و با افزودن نمکی همچون کلرید سدیم، می‌توان آن را از محلول های آبی جدا کرد. در این فرآیند که نمک زدایی می‌‌نامند شاهد جدا شدن ایزوپروپیل الکل غلیظ به لایه ای مجزا روی محلول آب و نمک خواهیم بود.

انواع الکل

 

 

ساختار مولکولی ایزوپروپیل الکل

 

فرمول شیمیایی ایزوپروپیل الکل:

ایزوپروپیل الکل از 3 اتم کربن،8 اتم هیدروژن و یک اتم اکسیژن تشکیل شده و فرمول شیمیایی آن CH₃CHOHCH₃ میباشد.

 

 

کاربردهای ایزوپروپیل الکل

کاربرد ایزوپروپیل الکل بعنوان ضدعفونی کننده

 

 

• از مهم‌ترین کاربردهای ایزوپروپیل الکل، حل کردن و نابود کردن غشای چربی اطراف باکتری‌ها و ویروس‌ها است.
• در دوران کرونا ایزوپروپیل الکل، به عنوان ماده ضدعفونی کننده پوست شناخته شد.
• در محصولات خانگی ­(مثلا در شیشه شورهای خانگی)
• به عنوان پاک کننده برای تمیز کردن ظرف های ظریف

نکته: برای ضدعفونی کردن وسایل الکترونیکی مثل کامپیوتر یا موبایل به هیچ وجه نباید به طور مستقیم از این الکل استفاده کرد. همچنین استفاده از ایزوپروپیل الکل روی پارچه‌ها و وسایل چوبی می‌تواند باعث پوسیدگی آن‌ها شود.

 

کاربرد ایزوپروپیل الکل در تولید محصولات آرایشی بهداشتی

 

• از این ماده به عنوان رقیق کننده و ضد کف در افتر شیو ها، محصولات حمام، مواد آرایشی، لوسیون‌ها و عطرها استفاده می‌شود.
• در ساخت ناخن‌های مصنوعی از ایزوپروپیل الکل برای تمیز و براق کردن ناخن‌ها استفاده می‌شود.
• در داروسازی

 

کاربرد ایزوپروپیل الکل در تولید سیمان

 

 

کاربرد ایزوپروپیل الکل در تولید محصولات خودرو

 

ایزوپروپیل الکل در صنعت خودرو به عنوان مواد افزودنی سوختی رایج(ضدیخ) است که جهت جلوگیری از انباشته شدن آب در خطوط سوخت و همچنین تمیز کردن شیشه اتوموبیل استفاده می‌شود.

 

کاربرد ایزوپروپیل الکل در صنعت چاپ(جوهر)

روش های تولید و ساخت ایزوپروپیل الکل

ایزوپروپیل الکل (Isopropyl Alcohol) که به اختصار IPA هم نامیده می‌شود، یکی از پرکاربردترین الکل‌ها در صنعت و زندگی روزمره است.

به طور کلی، روش‌های اصلی تولید ایزوپروپیل الکل شامل فرآیندهای هیدراسیون پروپیلن (Hydration of Propylene) هستند. پروپیلن (Propylene) یک ترکیب نفتی است که به وفور در دسترس قرار دارد. دو روش اصلی برای این فرآیند وجود دارد:

1. روش غیرمستقیم (Indirect Hydration) یا روش سولفاتاسیون (Sulfation Process):

این روش یکی از قدیمی‌ترین و رایج‌ترین روش‌ها برای تولید ایزوپروپیل الکل است، هرچند به دلیل ملاحظات زیست‌محیطی و نیاز به مصرف اسید سولفوریک غلیظ، کمی از محبوبیت آن کاسته شده. مراحل آن به این صورت است:

• مرحله اول: جذب پروپیلن توسط اسید سولفوریک غلیظ:

در این مرحله، پروپیلن با اسید سولفوریک غلیظ واکنش می‌دهد تا مخلوطی از سولفات‌های ایزوپروپیل (Isopropyl Sulfates) تشکیل شود. این واکنش معمولاً در دما و فشار مشخصی انجام می‌شود:

CH₂=CH-CH₃ (Propylene) + H₂SO₄ (Sulfuric Acid) → (CH₃)₂CH-O-SO₃H (Isopropyl Hydrogen Sulfate)

و همچنین مقداری دی‌ایزوپروپیل سولفات (Diisopropyl Sulfate) هم تولید می‌شود.

• مرحله دوم: هیدرولیز سولفات‌ها:

محصولات سولفاته شده سپس با آب هیدرولیز می‌شوند (واکنش با آب) تا ایزوپروپیل الکل و اسید سولفوریک رقیق تولید شود:

(CH₃)₂CH-O-SO₃H (Isopropyl Hydrogen Sulfate) + H₂O → (CH₃)₂CHOH (Isopropyl Alcohol) + H₂SO₄ (Sulfuric Acid)

• مرحله سوم: خالص‌سازی و بازیافت:

ایزوپروپیل الکل تولید شده از محلول آبی جدا و خالص‌سازی می‌شود (معمولاً از طریق تقطیر). اسید سولفوریک رقیق نیز تا حد امکان بازیافت و غلیظ می‌شود تا دوباره در فرآیند استفاده شود.

مزایا و معایب این روش:

• مزایا: فناوری نسبتاً قدیمی و شناخته شده، بازدهی خوب.
• معایب: مصرف زیاد اسید سولفوریک، تولید محصولات جانبی سولفوره که نیاز به تصفیه دارند، خورندگی بالا.

2. روش مستقیم (Direct Hydration):

این روش مدرن‌تر و از نظر زیست‌محیطی مطلوب‌تر است، چرا که از اسید سولفوریک استفاده نمی‌کند و محصولات جانبی کمتری دارد. در این روش، پروپیلن مستقیماً با آب واکنش می‌دهد تا ایزوپروپیل الکل تولید شود. این واکنش به حضور یک کاتالیزور نیاز دارد:

• کاتالیزور همگن (Homogeneous Catalyst): در این روش، کاتالیزور (مثلاً ترکیبات فسفریک اسید) در فاز مایع و مخلوط با واکنش‌دهنده‌ها قرار دارد.
• کاتالیزور ناهمگن (Heterogeneous Catalyst): این روش رایج‌تر است. کاتالیزور (معمولاً رزین‌های تبادل یونی یا اکسیدهای فلزی خاص) به صورت جامد است و پروپیلن و آب در فاز گازی از روی آن عبور می‌کنند.

CH₂=CH-CH₃ (Propylene) + H₂O (Water) --(Catalyst)--> (CH₃)₂CHOH (Isopropyl Alcohol)

این واکنش در دما و فشار بالا (معمولاً حدود 150-200 درجه سانتی‌گراد و 20-100 اتمسفر) انجام می‌شود. پس از واکنش، ایزوپروپیل الکل از طریق تقطیر خالص‌سازی می‌شود.

مزایا و معایب این روش:

• مزایا: فرآیند پاک‌تر، نیاز کمتر به خالص‌سازی محصولات جانبی، خورندگی کمتر.
• معایب: نیاز به دما و فشار بالاتر، بازدهی ممکن است کمی پایین‌تر از روش غیرمستقیم باشد (در برخی شرایط).

انتخاب روش:

انتخاب بین این دو روش به عواملی مانند در دسترس بودن مواد اولیه، هزینه سرمایه‌گذاری، ملاحظات زیست‌محیطی و تکنولوژی موجود بستگی دارد. امروزه، روش هیدراسیون مستقیم به دلیل دوست‌دار محیط زیست بودن و کاهش تولید ضایعات، بیشتر مورد توجه قرار گرفته است.

3.هیدروژناسیون کاتالیستی استون (روش صنعتی).

 

قیمت خرید و فروش ایزوپروپیل الکل صنعتی

حجم محصول، درصد خلوص، نرخ ارز و شرکت تولیدکننده به طور کلی از عوامل بسیار مهم در تعیین قیمت مواد شیمیایی هستند؛ قیمت ایزوپروپیل الکل نیز تحت تاثیر این موارد است.جهت اطلاع از قیمت روز ایزوپروپیل الکل صنعتی با کارشناسان پتروآلتون در تماس باشید.

تماس با کارشناسان پتروآلتون

 

 

نکات مهم موقع خرید و استفاده ایزوپروپیل الکل

با توجه به فرار بودن ایزوپروپانول، این ماده باید در ظروف پلمپ نگهداری شود. در صورتی که بشکه ها نشتی داشته باشد ایزوپروپیل به سرعت از دست می رود.

همچنین با توجه به قابل اشتعال بودن این محصول، نگهداری از آن باید در محیط های به دور از خطرات آتش سوزی (به دور از نور مستقیم خورشید و در مکانهای خشک و خنک) باشد.

 

 

نکات ایمنی و نگهداری از ایزوپروپیل الکل

نگهداری از این محصول، باید در مکان‌های خشک، خنک و مجهز به دستگاه های تهویه باشد. از آنجا که ایزوپروپیل الکل حاوی آب است باید از نگهداری این ماده در ظروف فولادی اجتناب شود، چرا که باعث زنگ زدگی آن می‌گردد. برای کاهش زنگ زدگی بهتر است از مخازن فولادی با پوشش فنولیک استفاده شود.

همچنین با توجه به اینکه این ماده، ایزوپروپوکسید آلومینیم تولید می‌کند باید از نگهداری ایزوپروپیل الکل در مخازن آلومینیومی نیز اجتناب کنید و ظروف انتخاب شده (مخازن، لوله کشی و تجهیزات) باید با مشخصات DOT مطابقت داشته باشد.

مضرات و خطرات ایزوپروپیل الکل:

هنگام کار کردن با ایزوپروپیل الکل باید از دستکش استفاده شود زیرا باعث تحریک پوست می شود. بو کردن ایزوپروپیل الکل و متابولیت‌های آن برای انسان سمی است و بر سیستم عصبی مرکزی تاثیر می‌گذارد.

بخارات این الکل از هوا سنگین تر است و اشتعال پذیری آن در هوا ۲ تا ۱۲.۷ درصد است بنابراین باید از منابع گرمایی و شعله‌های باز دور نگه داشته شود.

همانگونه که گفته شد مسمومیت با متابولیت های ایزوپروپیل الکل بسیار کمتر از مسمومیت با متانول یا اتیلن گلیکول است و درمان این مسمومیت تا حد زیادی حمایتی است.

مصرف بیش از حد ایزوپروپیل الکل می‌تواند به دلیل تولید استون در بدن باعث ایجاد بوی میوه در تنفس فرد شود.

 

بهترین و معروفترین تولیدکنندگان ایزوپروپیل الکل در جهان کدامند؟

معروفترین تولیدکنندگان ایزوپروپیل الکل در جهان کشورهای ذیل میباشند:

• کشور کره: برند LG
• کشور آمریکا: برند DOW
• کشور فرانسه: برند METRON

 

آیا ایزوپروپیل الکل صنعتی در ایران تولید میشود؟

خیر ایزوپروپیل الکل صنعتی در ایران تولید نمیشود.اما شما میتوانید آن را از وارد کنندگان مستقیم همچون پتروآلتون با قیمت مناسب و کیفیت بالا تهیه کنید. برای استعلام قیمت و خرید عمده ایزوپروپیل الکل با کارشناسان ما در ارتباط باشید.

 

تماس با کارشناسان فروش

 

 

آیا ایزوپروپیل الکل خوراکی است؟

خیر، ایزوپروپیل الکل خوراکی نیست و در مقایسه با سایر الکل ها به شکل متفاوتی در بدن متابولیزه می‌شود. حتی نوشیدن مقدار کمی از این الکل هم می‌تواند ایجاد مسمومیت کند.

 

کاربرد ایزوپروپیل الکل در مشروبات الکلی:

استفاده از این ماده، در مشروبات الکلی غیر مجاز است و برای سلامتی افراد مضر می‌باشد.

 

جایگزین ایزوپروپیل الکل چیست؟

گلیکول‌ها به عنوان حلال در رنگ‌، جوهر و رزین کاربرد دارندو می توانند جایگزین  ایزوپروپیل الکل باشند.

 

آیا ایزوپروپیل الکل تاریخ انقضا دارد؟

ایزوپروپیل الکل صنعتی 45% دارای تاریخ انقضا است.

 

نقش ایزوپروپیل الکل در استخراج RNA

در استخراج RNA به روش فنل – کلروفوم با استفاده از ایزوپروپانول، RNA رسوب داده می‌شود.

 

تفاوت ایزوپروپیل الکل و اتانول:

اصلی‌ترین تفاوت ایزوپروپیل الکل با اتانول میزان سمی بودن آنها است. در واقع مسمومیت ایزوپروپیل الکل کمتر از اتانول است.

ایزوپروپیل الکل و اتانول خواص ضد عفونی کنندگی مشابهی دارند. به ایزوپروپیل الکل، الکل مالشی نیز گفته می‌شود و بیشترین تاثیر آن‌ در غلظت ۷۰ درصد است. اتانول باعث حذف پروتئین ها و حل کردن چربی های سلول های باکتریایی و ویروسی می‌شود، اما استفاده از آن در مقابل هاگ یا اسپور تاثیری ندارد.

تفاوت ایزوپروپیل الکل و اتانول